Uprawa winorośli w Polsce zyskuje na znaczeniu w związku z rosnącym zainteresowaniem winiarstwem oraz lokalnymi produktami, a także zmieniającymi się warunkami klimatycznymi. Sadzonki winorośli są kluczowym elementem dla każdego nowicjusza w tej dziedzinie, a ich odpowiedni wybór jest niezwykle istotny. Ważne jest, aby dopasować odmianę do specyfiki lokalnych warunków klimatycznych oraz glebowych, a także właściwie zaplanować czas i sposób sadzenia.
W polskim klimacie najlepiej sprawdzają się odporne odmiany hybrydowe, które dobrze znoszą niskie temperatury oraz mają mniejszą podatność na choroby grzybowe. Oto niektóre z najczęściej rekomendowanych:
Leon Millot – odmiana o wysokiej odporności na niskie temperatury, charakteryzująca się dużą plennością oraz aromatycznymi winami czerwonymi.
Marechal Foch – bliska kuzynka Leona Millota, o nieco wyższej kwasowości, coraz bardziej popularna wśród polskich winiarzy.
Solaris – wczesna, biała odmiana, która zapewnia wysoką zawartość cukru i doskonale nadaje się do produkcji win półsłodkich i słodkich.
Seyval Blanc – łatwa w uprawie odmiana o dobrej odporności na choroby, idealna do tworzenia wytrawnych win białych.
Swenson Red – odmiana z różowymi owocami, odporna na mróz i choroby, nadająca się zarówno do uprawy amatorskiej, jak i profesjonalnej.
Souvignier Gris – nowa odmiana o dużej odporności, dobrze nadająca się do upraw ekologicznych, dająca białe wina z potencjałem.
Odmiany te powinny stanowić podstawę większości polskich nasadzeń, zarówno w winnicach komercyjnych, jak i amatorskich.
Odmiany klasyczne (tzw. vinifery), jak Merlot, Chardonnay czy Pinot Noir, mimo że znane i cenione w Europie Zachodniej, w Polsce nie są zalecane jako główne odmiany. Ich uprawa wiąże się z dużym ryzykiem – są wrażliwe na przymrozki, wysoką wilgotność latem i choroby, a ich późny okres dojrzewania często uniemożliwia osiągnięcie pełnej dojrzałości w polskim, krótszym okresie wegetacji.
W przeciwieństwie do krajów z ugruntowaną tradycją winiarską, w Polsce nie mamy jeszcze wykształconych regionów winiarskich znanych z konkretnych typów win. Winnice są nadal stosunkowo nieliczne, a ich rozmieszczenie jest rozproszone. Najwięcej upraw znajduje się w zachodniej i południowej Polsce, gdzie warunki klimatyczne są najbardziej sprzyjające a okres wegetacji roślin stosunkowo najdłuższy w porównaniu do reszty naszego kraju.
Mimo że często mówi się o sadzeniu wiosennym, to właśnie jesień (październik–listopad) jest uważana za najdogodniejszy okres do sadzenia winorośli w Polsce. Gleba po lecie jest dobrze nagrzana i naturalnie nawodniona, co sprzyja dobremu ukorzenieniu się roślin, gdy ruszy wiosenna wegetacja. Sadzonki posadzone jesienią zazwyczaj startują lepiej na wiosnę, często bez konieczności intensywnego podlewania.
Sadzenie wiosenne (kwiecień–maj) również jest korzystne, jednak wymaga szczególnej uwagi. W ostatnich latach wiosny bywają suche, dlatego kluczowe jest obfite podlanie dołka przed sadzeniem oraz samej sadzonki po posadzeniu. Brak odpowiedniego nawilżenia gleby może znacząco wpłynąć na start i rozwój sadzonek oraz ich wzrost w pierwszym roku.
Sadzonki najlepiej nabywać jesienią, kiedy szkółki oferują największy wybór. Warto wybierać szkółki zarejestrowane w Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa, co gwarantuje wysoką jakość materiału szkółkarskiego.
Sadzonka powinna być zdrowa, z mocnym systemem korzeniowym oraz jednolitą, dobrze zdrewniałą łodygą. Należy unikać sadzonek przesuszonych, z oznakami pleśni lub uszkodzeń mechanicznych.
Najlepiej kupować sadzonki od sprawdzonych, lokalnych producentów – winnic, które same prowadzą uprawy i rozmnażają sprawdzone odmiany. Tacy rolnicy chętnie dzielą się praktyczną wiedzą i doświadczeniem, co jest szczególnie cenne dla początkujących.
W Polsce istnieje wiele miejsc, gdzie można nabyć wysokiej jakości sadzonki winorośli. Jednym z godnych polecenia producentów jest Winnica Krokoszówka-Górska, oferująca sadzonki winorośli, które są dostosowane do polskich warunków klimatycznych. Oprócz sprzedaży sadzonek, oferują oni również praktyczne wsparcie oraz organizują całoroczny kurs uprawy i pielęgnacji winorośli.
Hodowla winorośli to zajęcie, które łączy pasję z cierpliwością i zdolnością do obserwacji natury. Właściwy dobór odmiany, dostosowanie do lokalnych warunków oraz techniki sadzenia i pielęgnacji są kluczem do sukcesu. Warto korzystać z doświadczenia lokalnych polskich producentów i szkółek, które nie tylko dostarczają sprawdzony materiał, ale także wspierają rozwój rodzimego winiarstwa.