Porady dla rolników

Pszczoła jest niezwykle pożytecznym stworzeniem, które przez wiele lat nauczyło się radzić sobie z przeciwnościami losu. Ludzie, zabierając miód i pyłek rodzinom pszczelim, dokarmiają pszczoły syropami. Dowiedz się kiedy i jak to robić!

Wraz ze wzrostem zapotrzebowania, na rynku pojawiło się mnóstwo gotowych pokarmów przeznaczonych właśnie dla pszczół. Jak zapewniają producenci, dzięki tym produktom rodziny pszczele będą aktywne i zdrowe. Najlepsze specyfiki nie krystalizują w ramkach.

Niestety, mimo to ciągle słyszymy opinie dotyczące tego, że pasieki upadają - i to nawet te, które liczą kilkaset uli. To dlatego tak ważne jest karmienie pszczół. Szczególnie w okresie zimowym wymagają one specjalnej troski.

Jak dbać o pszczoły w okresie zimowym?

Przede wszystkim warto ustalić hierarchię dotyczącą tego, co jest najważniejsze, jeśli chodzi o pielęgnację owadów. Podczas trwania sezonu pszczelarskiego swoje działania powinniśmy skupić w większości na zwalczaniu Varroa destructor.

Pozostałe zabiegi powinny być skupione wokół czynności związanych z podaniem syropu na zimę rodzinom pszczelim. Na końcu pozostaje wymiana matek oraz drobne czynności związane z pszczelarstwem. Wszystkie te czynniki są niezwykle ważne, by pszczoły nie wyginęły na zimę.

Które pszczoły najlepiej znoszą zimę?

Należy podkreślić, że pszczoły, które wygryzają się w sierpniu oraz w drugiej połowie września, najlepiej znoszą zimę. Jednocześnie są najbardziej wartościowe wiosną. To właśnie one stanowią główną masę robotnic zimującego roju. To dlatego pszczelarze stają przed ogromnym wyzwaniem. Konieczne jest utrzymanie czerwienia matek na wysokim poziomie pod koniec lipca oraz w sierpniu.

Jeżeli mamy do czynienia z brakiem naturalnego pożytku w tym okresie, konieczne jest rozpoczęcie podkarmiania rozwojowego. Pobudzające podkarmianie polega na codziennym podawaniu rodzinom syropu cukrowego. Ważne jest, by wtedy robić to niewielkimi dawkami.

Stosowanie tego typu podkarmiania w większej liczbie dni w okresie trzech, czterech tygodni, staje się uciążliwe. To dlatego, jak podają fachowe źródła, warto podkarmianie rozwojowe połączyć z uzupełniającym dokarmianiem pszczół na zimę. Ważne, by w końcowej fazie podkarmiania zwiększyć porcję syropu oraz podawać bardziej gęsty produkt.

Karmienie pszczół zimą

Pszczelarze mają w dzisiejszych czasach do dyspozycji wiele gotowych produktów do karmienia pszczół. Największą popularnością cieszą się syropy na bazie hydrolizy sacharozy bądź wielostopniowej hydrolizy skrobi, która pochodzi z ziemniaków, kukurydzy lub pszenicy. Do wyboru pszczelarzy mamy także produkty tj. Apifonda, Apiinvert, Apifortuna, inwert pszczeli i wiele innych.

Produkty te mogą występować pod różnorodnymi nazwami handlowymi, lecz stosowane są w pasiekach zarówno w Polsce, jak i na całym świecie. Co istotne, z każdym rokiem rośnie zainteresowanie gotowymi pokarmami dla pszczół i powiększa się grono entuzjastów tych produktów.

Pszczoły pobierają duże ilości związku chemicznego bezpośrednio z pokarmu podawanego przez ludzi. To dlatego kluczowe jest odpowiednie przygotowanie syropu do karmienia.

Dokarmianie syropem

HMF występuje w bardzo wielu produktach spożywczych, w tym także w miodzie. Co istotne, w świeżym miodzie bardzo rzadko jest go więcej niż 20 mg/kg. To dlatego najlepszym rozwiązaniem, by sporządzić syrop, jest przygotowanie czystej wody o temperaturze ok. 60 stopni Celsjusza i rozpuszczenie w niej spożywczego cukru.

Właśnie tak przygotowany syrop - po ostudzeniu - możemy podawać pszczołom. Nie musimy się wtedy martwić o to, że zwiększymy ilość HMF w pokarmie na zimę.

Jakość cukru

Oczywiście ogromne znaczenie ma jakość cukru, którego użyjemy do wykonania syropu. Jak wiadomo, cukier spożywczy spełnia normy żywieniowe dla ludzi i nie jest przewidziany do karmienia zwierząt. Dobrym wyjściem jest zaopatrywanie się w ten produkt bezpośrednio w cukrowni.

Kiedy karmić?

Wbrew pozorom decyzja o tym, kiedy karmić pszczoły, wcale nie jest taka prosta. Niedoświadczony pszczelarz nie będzie w stanie odpowiedzieć na to pytanie. Jak głoszą doniesienia naukowe, pokarm, który podajemy pszczołom na zimę we wrześniu, jest przez nie poszyty dopiero po upływie ok. dwóch tygodni.

Będzie to miało miejsce pod warunkiem, że średnia temperatura dobowa nie spadnie poniżej dziesięciu stopni Celsjusza. Jeżeli temperatura na zewnątrz będzie niższa od 10 stopni Celsjusza, czas, gdy pokarm zostanie zabezpieczony przez pszczoły, znacznie się wydłuży.

Jednocześnie trzeba pamiętać o tym, że sam zapas pokarmu podczas całego roku kalendarzowego także nie jest bez znaczenia.

Ilość zapasów

Jak się okazuje, bezpieczny zapas pokarmu w rodzinie pszczelej to od pięciu do siedmiu kilogramów. Według wcześniejszych profesjonalnych opracowań, bezpieczny zapas wynosił od trzech do pięciu kilogramów. Należy podkreślić, że w momencie, gdy zapas spada poniżej 5 kg, w rodzinie pszczelej może dojść do szeregu negatywnych zjawisk.

To właśnie wtedy robotnice mogą przestać karmić czerw, a co za tym idzie, przestać się nim zajmować w wyniku stresu związanego z brakiem odpowiedniego zapasu pokarmu. Pszczoły potrafią oceniać zapasy pokarmu w swoim ulu. W zależności od wielkości zapasów, pszczoły kierują rozwojem całej pszczelej rodziny.

Najlepsza pora karmienia

Im wcześniej zakarmimy pszczoły, tym lepiej przezimują. I o tym trzeba pamiętać, prowadząc własne pasieki. Karmienie pszczelich rodzin na zimę można rozpocząć już w sierpniu. Co istotne, nie stwierdzono różnic w częstotliwości oraz ilości czerwienia przez matkę w zależności od tego, czy karmimy małymi, czy średnimi dawkami pokarmu.

Podkarmiaczki dla pszczół

W miarę upływu czasu oraz przybywania pokarmu w ulu, można rozpocząć stopniowe zbieranie ramek. Proces ten powtarzamy aż do momentu, gdy pozostanie ok. dziesięć dobrze obudowanych ramek, na których pszczoły jeszcze nie zimowały. Niekiedy możliwe jest zmienianie miejscami ramek z rodni oraz górnego korpusu.

Trzeba jednak pamiętać, że po wygryzieniu się czerwu, należy wycofać je z ula. W pasiece dobrze sprawdzają się podkarmiaczki ramkowe, korpusowe lub wiaderkowe, które mają pojemność około trzech litrów.

Należy pamiętać, że dodatkowe karmienie pszczół jest ogromnie ważną czynnością w gospodarce pasiecznej. Pszczelarze przeprowadzają je w różnych okresach w roku oraz w różnych celach.

Jeżeli zależy nam na uzyskaniu jak najlepszych efektów, konieczny jest dobór odpowiedniej podkarmiaczki, z której pszczoły będą mogły swobodnie pobierać wybrany pokarm. Podkarmiaczka musi być przede wszystkim funkcjonalna i wygodna.

Dlaczego warto nabyć podkarmiaczkę?

Podkarmiaczka to konieczność szczególnie w trakcie niesprzyjających warunków atmosferycznych, czyli w zimie. Sprawdzi się także wtedy, gdy ma miejsce opryskiwanie pól środkami ochrony roślin. Pozwala na wszechstronne dokarmienie pszczelej rodziny.

Podawanie pokarmu jest bardzo ważne w okresie intensywnego rozwoju pszczół. Podkarmiaczki napełniamy pokarmem bez konieczności otwierania gniazda. Do wyboru są w różnych pojemnościach, dzięki czemu można umieścić je zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz ula.

Do kiedy trwa dokarmianie pszczół?

Przyjmuje się, że podkarmianie pszczół powinno trwać do 5-15 września. Może się ono jednak przedłużyć z powodu wystąpienia późnych pożytków. Nie jest to co prawda zjawisko korzystne, gdyż odbija się na jakości zimowli oraz wiosennym rozwoju pszczół. Istnieje jednak rozwiązanie. Ważne jest, by zadbać o wcześniejsze przygotowanie zapasów w plastrach.

Okres zimowli rozpoczyna się w listopadzie bądź w grudniu. To właśnie wtedy pszczoły związują kłąb, który znajduje się poniżej zapasów pokarmowych na pustych plastrach. W pierwszej połowie zimy owady wyjadają małą ilość pokarmu, natomiast w okresie od października do stycznia liczba ta wynosi 3,5 kilograma, w lutym i marcu drugie tyle.

Bardzo ważną kwestią jest zgromadzenie pokarmu przez pszczoły na czas zimy. Zapas ten powinien wystarczyć im do końca kwietnia, czyli momentu, w którym pojawią się wiosenne pożytki nektarowe. Konieczne jest zapewnienie pszczołom spokoju oraz pokarmu.