Słownik rolniczy

Porady dla rolników

Jabłko w sadzie

Z pewnością niejeden właściciel działki pragnie zbierać własne owoce z przydomowego sadu. Przy odrobinie wysiłku i zachowaniu pewnych zasad jest to marzenie możliwe do zrealizowania. Zakładanie sadu niesie za sobą niezaprzeczalnie wiele zalet. Kluczowe jest odpowiednie zaplanowanie nasadzeń oraz znajomość podstawowych potrzeb roślin. Dzięki temu będziemy mogli spożywać pożywne owoce niemal cały rok, wykonywać smaczne przetwory, a co najważniejsze - czerpać ogromną radość z sukcesów w uprawie. W poniższym artykule podpowiemy, jak krok po kroku założyć sad przydomowy oraz jakich zasad należy przestrzegać. Przeczytaj artykuł i dowiedz się więcej!

 

Wyznaczenie terenu

Prace w zakładaniu sadu należy bezsprzecznie rozpocząć od wyznaczenia części działki, którą chcemy przeznaczyć na uprawę. To najważniejszy etap w planowaniu ogrodu. Popełnione błędy mogą przez wiele lat zmniejszać dochodowość oraz utrudniać prowadzenie. Należy zatem wnikliwie przeanalizować warunki gospodarstwa. Ponadto znajomość klimatu poszczególnych rejonów pozwala na kierowanie najważniejszymi wytycznymi w planowaniu sadu. O tym, czy na danym terenie warto założyć sad decyduje przede wszystkim występowanie zastoisk mrozowych. Zastoisko występuje najczęściej w kotlinach i nisko położonych terenach, z których trudno jest o odpływ zimnego powietrza. Zjawisko to ma niekorzystny wpływ na rozwój i owocowanie drzewek. Pamiętajmy także, aby unikać zakładania sadów na tzw. szlaku gradowym.

Nie bez znaczenia jest również wystawa, tzn. nachylenie terenu w kierunku jednej ze stron świata. Dawniej uważano, że najlepsza to wystawa południowa, ponieważ jest najcieplejsza. Jednak obecnie za najkorzystniejszą dla drzewek owocowych uważa się wystawę północną. Rosnące w kierunku północnym drzewa i krzewy owocowe później wznawiają wegetację na wiosnę, przez co później kwitną. Dzięki temu kwiaty mniej ulegają uszkodzeniu w czasie wiosennych przymrozków. Z kolei wystawa zachodnia i wschodnia narażona jest na silnie odczuwane, mroźne wiatry. Jeśli przy planowaniu sadu mamy do wyboru tereny nachylone w różne strony świata, wybierzmy tę, która ma jak najmniej cech ujemnych. Porywisty wiatr jest z pewnością niekorzystny dla ogrodu. Łamie gałęzie drzew, utrudnia lot pszczół i zapylanie. Dlatego w okolicach, gdzie występuje zalecana jest ochrona sadzonek osłoną wiatrochronną. Za najpraktyczniejszą i najczęściej stosowaną uważa się osłonę złożoną z jednego lub dwóch rzędów gęsto sadzonych drzew. Należy zaznaczyć, że kora z młodych drzew owocowych jest przysmakiem zajęcy i saren. Okres zimowy to szczególnie czas, kiedy dzika zwierzyna szuka pożywienia. W celu ochrony warto ogrodzić teren wokół sadu, jak również pomyśleć o osłonkach przeciwko podgryzaniu młodych sadzonek oraz preparacie odstraszającym dzikie zwierzęta.

 

Sad owocowy

 

Wybór stanowiska i rodzaj gleby

Przy wyborze stanowiska sadownik powinien kierować się aspektem, jakim jest odpowiednie nasłonecznienie. Drzewka owocowe najlepiej rozwijają się na stanowiskach słonecznych. Pełne słońce sprzyja osiągnięciu optymalnej wielkości owoców oraz ich barwy. Dostęp światła jest szczególnie ważny dla dojrzewających jabłoni, których owoce tylko w pełnym blasku słońca osiągają piękny rumieniec i doskonały smak. Dla gatunków ciepłolubnych (brzoskwinie, morele, winogrona czy jeżyny) istotne jest wyznaczenie w ogrodzie ciepłego, zacisznego i osłoniętego od silnych wiatrów miejsca.

Istotnym parametrem jest także rodzaj gleby. Nie każda gleba o dużej przydatności rolniczej nadaje się pod sad i odwrotnie - na niektórych glebach o małej przydatności rolniczej drzewka owocowe dobrze rosną i owocują. Na nasadzenia powinniśmy wybierać lekkie, żyzne podłoże gliniaste i gliniasto-piaszczyste. Gleba musi być odpowiednio luźna i głęboka tak, aby korzenie mogły swobodnie się rozrastać. Pamiętajmy, aby unikać terenów o wysokim poziomie wód gruntowych. Nie sadzimy też drzew na trwałych łąkach.

Wybór odmiany i gatunków drzew owocowych

Coraz chętniej decydujemy się na posadzenie drzewek owocowych w ogrodzie. Wybór gatunków i odmian roślin z pewnością nie należy do najłatwiejszych. Kwestia ta wymaga dogłębnego przemyślenia oraz dopasowania sadzonek względem wielkości działki. Im większy ogród, tym łatwiej wyznaczyć miejsce na sad. Dopiero wtedy możemy odpowiednio dobrać owoce do sadu, ich odmianę i liczbę. Przed posadzeniem drzew warto także dowiedzieć się, jakie mogą osiągnąć rozmiary, co ma bezpośredni wpływ na gęstość nasadzeń.

Jeśli planujemy założenie małego, przydomowego sadu będziemy zmuszeni posadzić pojedyncze drzewa danego gatunku. Zakładając sad pamiętajmy o tym, iż wiele drzew nie zapyla się własnym pyłkiem - musi zostać on przeniesiony z innego drzewa, tego samego gatunku. Do gatunków samopylnych należą: brzoskwinie, większość odmian wiśni i orzecha włoskiego. Drzewa owocowe możemy sadzić pojedynczo, zaś w przypadku pozostałych należy sadzić minimum dwa drzewa tego samego gatunku, aby owocowanie przebiegło prawidłowo. Wyróżnia się także szereg drzew obcopylnych. Oznacza to, że do zapylenia wymagają pyłku pochodzącego od innej odmiany rośliny. Wybierając drzewo owocowe należy więc sprawdzić, jakie odmiany są dla niego dobrymi zapylaczami i wybrać jedną z nich. W małych ogrodach najlepiej posadzić drzewka samopylne.

Sadownicy mogą wybierać spośród wysokich i niskich odmian gatunków. Drzewka owocowe niskopienne poleca się do ogrodów sadowniczych o małej powierzchni, ponieważ zajmują mało miejsca, dzięki czemu możemy posadzić nawet do kilku odmian. Ponadto, rośliny zaczynają szybciej owocować, łatwiej z nich zrywać owoce oraz pielęgnować. Niestety, tego typu drzewa owocowe żyją w ogrodzie zdecydowanie krócej oraz są bardzo wrażliwe na niesprzyjające warunki uprawy. Z kolei rośliny wysokopienne są bardzo efektowne, stwarzają niepowtarzalny klimat w przydomowym sadzie. Co więcej, są długowieczne, odporne na choroby pnia, a jednocześnie dają cień i mogą dojrzewać w gorszej ziemi. W porównaniu do drzew niskich, wysokopienne zaczynają później owocować (około 6-7 lat po posadzeniu). Trudniejsza jest także ich pielęgnacja.

Polecane drzewa i krzewy ogrodowe do sadu

  • Jabłonie - Oliwka żółta (Papierówka), James Grieve, Delikates, Witos,
  • Grusze - Faworytka, Bonkreta Wiliamsa, Bera Hardy,
  • Wiśnie - Wanda, North Star, Kelleris 16,
  • Czereśnie - Rivan, Bulrat, Buttnera Czerwona,
  • Śliwa - Katinka, Opal,
  • Brzoskwinia - Harnaś, Reliance, Velvet, Saturn,
  • Morela - Early Orange, Wczesna z Moden,
  • Agrest - Kamieniar, Pax, Biały i czerwony triumf,
  • Borówka wysoka - Bluecrop, Bluegold, Bluejay,
  • Jeżyna - Orkan, Thornfree,
  • Malina - Polana, Poranna Rosa,
  • Poziomka - Rugia, Baron Solemacher,
  • Winorośl - Aurora, Arkadia, Agat Doński.

 

Owoc gruszy

 

Kiedy rozpocząć nasadzanie i jak przygotować glebę?

Sadzenie drzew i krzewów owocowych nie jest trudne. Warto jednak spełnić kilka kluczowych warunków, aby mieć pewność, że sadzonki przyjmą się i będą obficie owocować. Jednak zanim podejmiemy krok, jakim jest sadzenie drzew, bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie gleby. W celu poprawienia jakości gleby możemy skorzystać z różnych rozwiązań. Sadownicy w większości przypadków decydują się na skorzystanie z nawozów zawierających pierwiastki tj. fosfor czy wapń, które sprzyjają zakorzenieniu roślin oraz prawidłowemu rozwojowi sadzonek. Dzięki temu uregulowany zostanie także odczyn w glebie.

Do wyboru mamy dwa terminy sadzenia drzew. Zakładanie sadu możemy rozpocząć jesienią (od października do momentu, aż nastąpi pierwszy mróz). Drugi termin to wczesna wiosna (zanim drzewka wypuszczą pąki). Sadząc rośliny wiosną musimy pamiętać, aby dostarczyć im odpowiednią ilość wody, jeśli pora roku jest sucha. Zakładanie sadu jesienią jest na ogół bardziej korzystne. Sadzonki posadzone w tej porze roku zdecydowanie lepiej ukorzenią się przed zimą i będą w pełni gotowe do wegetacji. Co więcej, dla większości drzew i krzewów owocowych zalecany jest jesienny termin sadzenia.

 

Kwitnące drzewa

 

Podsumowanie

Każdego roku w Polsce sadzonych jest wiele hektarów sadów. Drzewa sadzone są zarówno na nowych stanowiskach, w miejscach nieużytkowanych sadowniczo, jak i w miejscu starych ogrodów, często w ramach replantacji. Od starannego wykonania wszystkich niezbędnych zabiegów zależy przyjęcie sadzonek, ich późniejszy wzrost oraz wejście w etap owocowania. Biorąc pod uwagę fakt, iż jest to uprawa wieloletnia, a założenie sadu wymaga nakładów finansowych, niezbędna jest analiza wszystkich czynników, które mają wpływ na pomyślność tego przedsięwzięcia. Błędnie podjęte decyzje w najgorszym wypadku doprowadzą do braku dochodowości i konieczności wykarczowania drzew owocowych.

Tematy: