Słownik rolniczy

Porady dla rolników

Pszczoły tworzą bardzo ciekawą społeczność. Nigdy nie działają w pojedynkę, są zorganizowane, mają swoje zwyczaje. Czy jesteś w stanie wymienić rodzaje pszczół oraz powiedzieć czym się zajmują? Poznaj lepiej etapy życia pszczół i najważniejsze zadania, które wykonują.

Zorganizowane życie pszczół

Wszyscy mieszkańcy ula tworzą społeczność zwaną rodziną pszczelą. Jej członkowie to: robotnice pszczele, trutnie oraz królowa zwana również matką pszczelą. Liczba pszczół w ulu zależy od pory roku. Latem jest ich zdecydowanie więcej – szacuje się, że aktywnych jest 20-40 tys. robotnic, 300-3000 trutni oraz 1 matka pszczela. Zimą liczba ta jest znacznie mniejsza – kilka trutni, 10 tys. robotnic oraz jedna pszczela matka.

W procesie rozwoju pszczoły przechodzą przeobrażenie zupełne. Znaczy to tyle, że z jaj przekształcają się w nieruchomą poczwarkę, z której dopiero później wykluwa się dorosła postać zwana imago. Z diploidalnych jaj, które składa królowa, wylegają się samice. W zależności od sposobu odżywiania będą to matki pszczele lub robotnice. Te pierwsze są karmione mleczkiem aż do czasu przeobrażenia w poczwarkę, natomiast robotnice pszczele tylko przez trzy dni. Z niezapłodnionych jaj królowej wylęgają się samce, czyli trutnie pszczele.

 

Po upływie 3 dni od złożenia jaj wylęgają się larwy, a następnie przepoczwarzają w zależności od przeznaczenia:

– po 2 tygodniach w matki pszczele;

– po 3 tygodniach w robotnice pszczele;

– po 4 tygodniach w trutnie.

Jeśli w ulu pojawi się kilka nowych matek pszczelich, to pierwsza z nich zabija pozostałe. Następnie po osiągnięciu dojrzałości, w wieku 6 dni, dorosła matka pszczela odbywa lot godowy. W jego trakcie zostaje unasienniona, a następnie składa jaja. Gdy wraca do gniazda, ul opuszcza stara matka w procesie zwanym rójką. Rodzina pszczela, która może bezpiecznie przezimować w ulu, zajmuje się produkcją miodu przez kilka lat.

Stadia rozwoju pszczół:

jajo – 1-3 dni;

larwa – 4-8 dni – przez pierwsze 3 dni wszystkie larwy są karmione mleczkiem;

poczwarka – 8-19 dzień, matka: 8 dni, robotnica: 12 dni, truteń: 14 dni;

imago – od 16 dnia – dorosła postać owada, matka: 16 dni, robotnica: 21 dni, truteń: 24 dni.

 

Królowa jest tylko jedna

W każdym ulu znajduje się tylko jedna królowa pszczela. Jej najważniejszym zadaniem jest codzienne składanie jaj. Ich liczba w ciągu dnia może sięgnąć nawet 1500! By wykonywać to zadanie, wiele trutni napełnia jej zbiornik nasienny odpowiednim nasieniem. Co ciekawe, matki pszczele kopulują jedynie raz w życiu podczas lotu godowego, który odbywa się od 5 do 8 dnia od osiągnięcia dorosłej formy.

Matki pszczele można łatwo rozpoznać po większym i nieco spiczastym odwłoku oraz owalnej głowie. Królowa pszczela nie ma narządów do zbierania pyłku ani gruczołów zapachowych, ani woskowych. Matka pszczela rozwija się w komórce, która nazywana jest matecznikiem. Wśród matek wyróżnia się matkę ratunkową, rojową oraz z cichej wymiany. Średnio matki pszczele żyją 3-5 lat, ale zaleca się ich częstszą wymianę. Dzięki hodowli matek pszczelich to zadanie jest ułatwione.

Truteń, czyli pszczoła, która nie pracuje

Wiosną w rodzinie pszczelej pojawia się kilka tysięcy trutni. Ich jedynym zadaniem jest unasiennienie królowej w czasie jej lotu godowego. Każdy truteń, który podejmie to działanie, ginie zaraz po jego zakończeniu. Pozostałe wegetują w gnieździe do późnej jesieni. Nie zbierają pyłku ani nie odgrywają żadnej roli społecznej. Jesienią pozostałe pszczoły przepędzają je z ula, co sprawia, że giną z chłodu. Średnio truteń żyje 50 dni.

Pracowite robotnice

Robotnice pszczele mieszkają na stałe z matką, a ich liczba zmienia się w zależności od pory roku. Latem żyją około 38 dni, a zimą 6 miesięcy.

Wykonują wiele różnych zadań przekazywanych im przez matkę za pomocą feromonów, jak:

● czyszczenie komórek, do których matka składa jaja;

● wytwarzanie wosku oraz budowanie plastrów;

● karmienie larw;

● strzeżenie gniazda;

● wentylowanie ula;

● odbieranie nektaru od zbieraczek;

● zbieranie pokarmu oraz wody.

Etapy życia pszczoły robotnicy (dorosły osobnik)

1-3 dzień – czyszczenie komórek w plastrze, by przygotować je na kolejne pokolenia pszczół. Przy przygotowaniach jednej komórki plastra pracuje aż 15-30 pszczół!

4-6 dzień – karmienie starszych larw pierzgą z miodem oraz mleczkiem. Jedna pszczoła może wykarmić 3 larwy.

7-14 dzień – odbieranie pyłku (my zbieramy go przy pomocy poławiacza pyłku) i nektaru od zbieraczek. W tym procesie wyróżnia się 9 dzień, kiedy pszczoły zwane woszczarkami odbudowują plastry opierające się na ramkach pszczelich.

15-18 dzień – budowa plastrów

19-21 dzień – bronienie gniazda

od 21 dnia do śmierci – praca jako zbieraczka. Robotnice pszczele z substancji zawartych w pożywieniu produkują miód oraz wosk. Każda pszczoła wybiera jeden rodzaj kwiatów i transportuje do ula jeden pożytek. Zbieraczki mają za zadanie zbierać pyłek lub nektar.

 

Niezwykłe życie pszczół

Pszczoły prowadzą interesujące, zorganizowane życie, a jego głównym celem jest pozyskiwanie miodu. Aby lepiej zrozumieć ten proces i być go świadomym warto znać etapy życia pszczoły i ich charakterystykę. Dzięki temu możemy o pszczoły odpowiednio zadbać i jednocześnie uzyskać najlepszej jakości miód.

Tematy: